Bedrijventerreinen duurzaam beheerd en energieneutraal

Provincie Noord-Holland heeft het Ontwikkelingsbedrijf gevraagd een aanpak te ontwikkelen waarmee het beheer en onderhoud op bedrijventerreinen duurzamer wordt georganiseerd en die leidt tot een versnelling van private en publieke investeringen in duurzaamheidsmaatregelen op de bedrijventerreinen in de regio Noord-Holland Noord. 

Provincie Noord-Holland ziet het belang van het beschikbaar hebben en houden van voldoende ruimte voor bedrijvigheid, zowel kwantitatief als kwalitatief. Dit is een belangrijke vestigingsplaatsfactor in de regio Noord-Holland Noord en een basisvoorwaarde voor economische ontwikkeling. 

De provincie zet door middel van het Uitvoeringsprogramma Toekomstbestendige Werklocaties 2017-2020 in op aantrekkelijke en duurzame werklocaties. Dit geldt voor zowel op de nieuwe als de bestaande locaties. Duurzaamheid en beheer op bedrijventerreinen zijn in dit programma belangrijke thema’s. 

In de afgelopen jaren is het moeizaam gebleken om duurzaam beheer op bedrijventerreinen breed van de grond te krijgen. De provincie stelt tot doel om in de periode 2017-2019 minimaal 30% van de bedrijventerreinen waar nog geen vorm van beheer actief is op de weg te helpen naar het inrichten van een organisatie voor het beheer op bedrijventerreinen. Daarnaast wil de provincie ook bijdragen aan de toekomstbestendigheid van bedrijventerreinen door middel van het stimuleren van duurzame maatregelen en duurzame inrichting van bedrijventerreinen. Hiervoor wil de provincie stimuleren dat er verduurzamingstrajecten worden opgestart. 

In Nederland zijn er circa 3.600 bedrijventerreinen met een totaal areaal van circa 80.000 hectare. Op deze bedrijventerreinen wordt circa 170 Petajoule (PJ) aan energie verbruikt. Dit staat gelijk aan 47 miljard kilowattuur (Kwh), dat vergelijkbaar is met het elektraverbruik van circa 13,5 miljoen woningen. In Noord-Holland gaat het met circa 400 bedrijventerreinen (totaal areaal van circa 9.300 hectare) om ongeveer een negende van de landelijke opgave. In Noord-Holland Noord betreft het 102 bedrijventerreinen: 29 in West-Friesland, 32 in regio Alkmaar en 41 in Kop van Noord-Holland. De totale bruto oppervlakte van deze bedrijventerreinen is 3.084 hectare. Een deel van het bedrijventerreinenareaal in Nederland is verouderd. In 2009 heeft de commissie Noordanus de landelijke opgave in kaart gebracht. Noord-Holland heeft de afgelopen jaren flink ingezet op herstructurering en kwaliteitsverbetering van bedrijventerreinen, onder meer met de HIRB- en OTW-regelingen. Een groot deel van de herstructureringsopgave is hiermee aangepakt, maar duurzaam beheer is echter op veel bedrijventerreinen nog onvoldoende gewaarborgd. Hier ligt dan ook een opgave om een (nieuwe) kostbare herstructureringsopgave in de toekomst te voorkomen. 

Vanuit de maatschappij zijn er meerdere aanleidingen om het energieverbruik op bedrijventerreinen terug te dringen en het resterende energieverbruik te verduurzamen. Het betreft de wereldwijde klimaatverandering en het daaruit voortkomende klimaatakkoord van Parijs, maar ook de aardbevingen in Groningen als gevolg van de gaswinning. Omdat we als land niet afhankelijk willen zijn van Russisch gas, zullen we versneld van het gas af moeten. Tot slot is de hedendaagse consument steeds milieubewuster en wordt de milieu-impact van producten en diensten steeds zwaarder meegewogen in de aankoopbeslissing. De maatschappelijke ‘licence to produce’ is een steeds vaker gehoorde term. Provincie Noord-Holland heeft de ambitie om in 2050 volledig energieneutraal te zijn. Veel gemeenten hebben de ambitie om in 2030 of 2040 dit doel al te bereiken. Op de bedrijventerreinen ligt een grote opgave. Provincie en gemeenten zetten wel in op de verduurzaming van bedrijventerreinen, maar de praktijk is dat dit in onvoldoende mate en met te weinig snelheid van de grond komt. Gelukkig zijn er al goede voorbeelden waar ondernemers en gemeenten grote stappen hebben gezet. In Noord-Holland Noord betreft het bijvoorbeeld InVesta dat zich op bedrijventerrein Boekelermeer bezighoudt met energie-innovaties en Agriport A7 waar op grote schaal windenergie gekoppeld wordt aan datacentra en grootschalige glastuinbouw. 

Ontwikkelingsbedrijf NHN (ONHN) heeft een aanpak voorgesteld om op de bedrijventerreinen in Noord-Holland Noord duurzaam beheer te organiseren, in stand te houden en/of te versterken om vervolgens, vanuit een collectief, te werken aan het toekomstbestendig maken van de bedrijventerreinen door het stimuleren van duurzaamheidsmaatregelen in de breedste zin des woords. In deze aanpak is er een eerste focus op het energieneutraal maken (dat wil zeggen dat het energieverbruik van een bedrijventerrein niet meer bedraagt dan de energie die duurzaam wordt opgewekt), maar zullen ook de kansen voor de onderwerpen klimaat-adaptatie, circulaire economie, waterbeheer e.d. ruimschoots aan de orde zijn. Vanuit de dagelijkse praktijk is het ONHN duidelijk geworden dat (enige vorm van) een ondernemerscollectief met korte lijnen naar de betrokken gemeente(n) een voorwaarde is om voortvarend te kunnen komen tot verduurzaming. Daarom wordt er in deze aanpak een koppeling gelegd tussen (het aanjagen van) duurzaam beheer en te vormen collectieven enerzijds en de verduurzaming op bedrijventerreinen anderzijds zodat beide thema’s efficiënt en integraal opgepakt worden en gezamenlijke kansen benut kunnen worden.

19th February 2020